شایع ترین علل ایجاد لک صورت
ملاسما یا لک حاملگی
ملاسما یکی از شایع ترین علل ایجاد لک صورت است و اغلب در خانم های مراجعه کننده برای درمان لک صورت دیده می شود که یک لک اکتسابی قهوه ای رنگ است که به صورت آهسته به وجود می آید.
به دلیل اینکه این لک ها بیشتر در زنان حامله ظاهر می شود یا عود می کند، به لک های حاملگی شهرت دارد، ولی می تواند در خانم های مجرد و به ندرت در مردان نیز دیده شود. این لک ها بیشتر در گونه ها، پیشانی و چانه دیده می شود و در افراد سبزه مشخص است.
تیرگی یا لک پوست معمولا پس از زایمان ناپدید می شود، اما ممکن است برای ماه ها یا سال ها باقی بماند. این نوع لک صورت ممکن است بدون علت مشخص یا به صورت خانوادگی، مخصوصاً در افرادی که حتی در تماس با نور آفتاب خفیف تیره می شوند، دیده شود.
بعضی خانم ها متوجه می شوند که درست قبل از قاعدگی، لک ها واضح تر می شود. ملاسما یا لک حاملگی به طور شایع در خانم هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند، دیده می شود که در تماس با نور آشکارتر می شود.
این خانم ها هنگامی که حامله شوند، همین لک را پیدا می کنند. زمان زیادی طول می کشد تا پس از قطع قرص ضد حاملگی، این لک بر طرف شود و یا ممکن است که هرگز به طور کامل برطرف نشود.
کک مک یا فرکل(FRECKLE):
کک و مک بیشتر در افراد با پوست روشن، موهای قرمز یا بلوند و چشمان آبی دیده می شود و از سن 5 سالگی شروع می شود که به صورت لک های کوچک قهوه ای روشن، در مناطق باز بدن مثل صورت، شانه و پشت دیده می شود.
در تابستان تعداد، اندازه و عمق کک مک افزایش می یابد و در زمستان کوچک تر، روشن تر و کم تعدادتر می شود. این نوع پیگمانتاسیون ممکن است از نظر زیبایی آزار دهنده باشد، ولی خطری ندارد.
در افراد مبتلا به فرکل، شیوع خال های بدن افزایش می یابد. کک مک هایی که در سنین پایین شروع می شود و در زمستان هم باقی می ماند، بایستی حتما توسط پزشک بررسی گردد.
لک های پیری:
این لک ها در اثر تماس حاد یا مزمن با نور آفتاب و افزایش سن بوجود می آید. معمولا لک های قهوه ای رنگ مسطح به اندازه ی یک سانتی متر یا بیشتر که روی صورت و پشت دست ها، در سنین 30 تا 40 سالگی شروع می شود و با افزایش سن گسترده تر، پررنگ تر و با تعداد بیشتر نمایان می شوند.
هر چند در نمونه برداری تغییرات بدخیمی ندارند، ولی می توانند در سال های بعد تبدیل به ضایعات بدخیم شوند. لذا بایستی درمان شوند.
لک های ناشی از سوء تغذیه و کمبود ویتامین :
این لک ها در اثر کمبود ویتامین B12 اتفاق افتاده و در نژادهای با پوست تیره شایع تر است. این لک ها ظاهر لکه لکه دارند.
در اثر کمبود ویتامین A این لک ها گسترده بوده و همراه با برجستگی های شبیه پوست مرغ ظاهر می شود. همچنین در کمبود اسید فولیک ، کمبود اسید اسکوربیک (ویتامین C) و در انواع کم خونی ها نیز لک های مشابه دیده می شود.
لک در اثر مصرف بعضی داروها :
مصرف بعضی داروها از قبیل کلرپرومازین، دی پنیسیلامین، هیدانتوئین، داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد سرطان باعث ایجاد لک به اشکال گوناگون به همراه علائم دیگر می شوند. مصرف طولانی مدت قرص ماینوسیکلین در درمان جوش و غرور جوانی، باعث تیرگی پوست در نواحی جوش های ملتهب و قرمز می شود.
لک ناشی از التهاب پوست:
این نوع لک پس از التهاب های پوستی در اثر بیماری هایی مثل لیکن پلان (بیماری التهابی پوست و دهان)، لوپوس اریتماتویا (بیماری التهابی بافت همبند پوست)، بعد از سوختگی پوست در اثر آفتاب سوختگی یا سوختگی خفیف با عوامل دیگر، جوش غرور جوانی دست کاری شده، سائیدن پوست برای برطرف کردن اسکار(جای زخم) و فرو رفتگی پوست در همان محل ایجاد می شود.
این لک ها در نژادهای تیره و افراد سبزه شایع تر است و بیشتر در نواحی باز بدن مثل صورت رخ می دهد. همچنین ضربه به پوست، محکم کشیدن کیسه و لیف زبر در حمام یا مالش پوست ران ها روی یکدیگر هنگام راه رفتن در افراد چاق، می تواند باعث ایجاد لک در همان محل شود.
لک ناشی از بیماری ها:
لک در اثر بیماری هایی مثل آسم ، نارسایی کبدی و کلیوی که در زمان حملات آسماتیک، تیرگی منتشر پوست برای سه تا چهار روز ممکن است وجود داشته باشد.
همچنین در روماتیسم و نارسایی کلیه و سیروز کبدی و بعضی بیماری های دیگر تیرگی گسترده ی پوست دیده می شود.
لک هایی با علل متفرقه:
سایر علل ایجاد لک های تیره ی پوست شامل: ملانیسم یا لک ارثی منتشر بدن؛ لک اطراف دهان؛ لک اطراف چشم و لک های کوچک قهوه ای در نقاط مختلف بدن است که می تواند همراه یا بدون علایم دیگر باشند.
عطرها و ادوکلن هایی که حاوی 5- متوکسی پورالن و برگاموت هستند، اگر پس از استعمال روی پوست در معرض نور آفتاب قرار گیرند، باعث لک های تیره در پشت گوش، گردن و صورت می شوند.
لک های شغلی نیز در اثر تماس با ترکیبات حاوی تار مانند آسفالت و روغن های معدنی، و تماس با نور آفتاب به وجود می آیند.
علل زیاد دیگری نیز در ایجاد لک روی صورت و بدن موثرند که به دلیل نادر بودن، ذکر آنها ضروری نیست، ولی حتما بایستی توسط پزشک در موقع مراجعه مد نظر قرار گیرد.
درمان لک های قرمز
لک های تیره ی پوست، همان طوری که گفته شد، علل مختلفی دارند که بایستی بعد از بررسی علمی علت، معاینه ی دقیق و گرفتن شرح حال از بیمار، و بعضی مواقع پس از انجام آزمایشات و حتی تکه برداری از پوست، درمان شوند.
گاهی افراد بی تجربه یا آرایشگاه ها، برای درمان لک صورت، یک یا چند نوع کرم ضد لک را بدون توجه به علت آن تجویز می کنند. بعضی از این داروها تحت عنوان داروهای گیاهی، ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که در دراز مدت برای پوست وضعیتی بوجود می آورند که حتی توسط متخصصین پوست هم غیر قابل درمان شوند.
روش های متعددی برای درمان لک صورت وجود دارد که پزشک پس از بررسی های اولیه، از آنها استفاده می کند.
ده توصیه مهم برای پوست
همه ما بطریهای رنگارنگ محصولات بهداشتی و آرایشی اتظار معجزه داریم و تبلیغات متعدد نیز ما را به سوی این باور سوق میدهند که با استفاده از این محصولات، پوستی صاف و محکم، بدون جوش و به نرمی حریر داشته باشیم.
اما این وسواس برای بینقص بودن به حدی نامعقول رسیده است. چین و چروکها بالاخره می آیند و به چهره شخصیت و عمق میدهند. تغییرات دیگر هم به دنبال آن از راه میرسند، طرح صورت مشخصتر شده و استخوانها در طول زمان زاویه دارتر میشوند. چهره زخمی میشود، کک و مک در می آورد و خلاصه از گذشت زمان تاثیر میگیرد.
آیا این آثار فاجعه هستند؟ یا تنها نقشی از زندگی به شمار میروند؟ محصولات خاصی برای پوشاندن تمام اینها وجود دارند، اما پا به سن گذاشتن روندی طبیعی و زیباست برای همه رخ میدهد و ما با پذیرفتن آن به چشم همه زیباتر خواهیم بود.
تعداد بسیاری از محصولات ماجرا را بیش از حد پیچیده کرده اند و علاوه بر گران بودن، وقت گیر هم هستند. شما میتوانید از روشهایی بسیار ساده تر و به همان اندازه موثر استفاده کنید. از افراط بپرهیزید، اگر پوستی خشک دارید آنرا بیش از حد مرطوب نکنید و اگر پوستتان چرب است، تمام چربی آن را نگیرید. در اینجا به ده توصیه برای داشتن پوستی سالم و زیبا اشاره میکنیم:
1/ پوست را در برابر خورشید محافظت کنید. از کرمهای ضد آفتاب استفاده کرده و از تابش مستقیم آفتاب در ساعات 10 تا 2بپرهیزید.
2/ سیگار نکشید. پوست اندامی بزرگ است و به مقدار زیادی خون نیاز دارد. سیگار به شدت به این جریان خون آسیب میرساند. به همین دلیل پوست افراد سیگاری کدر و خاکستری است. زیرا خونی که باید اکسیژن را به پوست برساند سرشار از سموم و مواد اکسید کننده است.
3/ استراحت و تغذیه کافی و صحیح داشته باشید.
4/ تا حد امکان در شرایط تنش زا-چه احساسی و چه محیطی- قرار نگیرید. ممکن است مشکل به نظر برسد اما کافی است صفحه حوادث روزنامه را مطالعه نکنید!
5/ دو مرتبه در روز صورت خود را بشویید و سپس از یک محصول مناسب استفاده کنید. عده ای به تصور تمیزی چهره، صبح صورت خود را نمیشویند و این بسیار عجیب است. پوست صورت در طول شب پر از گرد و غبار رختخواب و سلولهای مرده میشود. حتما صبح صورت خود را با آب و صابون بشویید. (جهت عدم آسیب به پوست بهتراست با پن که غیر صابونی است بشویید)
6/ گاهی بخشهایی از پوست فراموش میشوند. آرنج، پاشنه پا، گردن و سینه نیز به کرم مرطوب کننده نیاز دارند. اگر در تابستان صندل میپوشید، روی پا را هم کرم ضد آفتاب بزنید.
7/ تا حد امکان از دستکاری پوست صورت خودداری کنید و دستهای خود را بیشتر بشویید. گاهی نمیتوان از خراشاندن، فشردن و کندن دانه های پوست خودداری کرد. اما هرچه بیشتر به پوست خود آسیب برسانید، آثار باقی مانده روی صورت بیشتر و عمیق تر میشوند.
8/ لوازم آرایش خود را تمیز نگهدارید. اسفنجها و برسهای پودر و سایه چشم را در داخل قوطی دربسته و تمیز نگهدارید. درب لوازم آرایش را محکم ببندید و هر از گاهی لوازم کهنه را دور ریخته و برسها را بشویید. عمر مفید لوازم آرایش بین6 تا12ماه است. از خریدن لوازم بسیار گران خودداری کنید تا در زمان مشخص بتوانید با دل راحت آن را دور بیاندازید.
9/ اعتدال را رعایت کنید. دلیل نمیشود که چون محصولی خوب است ان را بیش از حد مصرف کنید. برای مثال، مرطوب کننده ها از جمله محصولات بسیار پرطرفدار هستند و معمولا بیش از حد مصرف میشوند. ما تحت تاثیر تبلیغات تصور میکنیم که هر سانتی متر از پوست بدنمان باید با یک نوع کرم پوشانده شود. یک محصول دیگر که مورد استفاده افراطی قرار میگیرد مواد لایه بردار هستند که استفاده بیش از حد آنها میتوان پوست را به شدت تحریک پذیر و آسیب دیده کند.
10/ مراقب فروشندگان محصولات آرایشی باشید. اگر بخواهید به نصایح تبلیغاتی آنها توجه کنید باید روزی دو ساعت و نیم جلوی آینه باشید و 80 لایه مختلف روی پوست خود قرار دهید. تعداد و تنوع محصولات بهداشتی و آرایشی خود را مختصر و مفید نگهدارید و هنگام به کار بردن یک محصول جدید، عجله نکنید، ابتدا آنرا روی پوست بازو یا مچ امتحان کنید. هر محصول آرایشی حاوی 20تا 40ماده مختلف است و شما با بکار بردن یک محصول جدید، بدن خود را در معرض 20 تا 40 ماده جدید که ممکن است آلرژی زا باشند قرار میدهید.
استفاده از داروهای موضعی مثل هیدروکسین، تره سنیونین، اسیدهای آلفا هیدروکسی، اسید کوجیک، اسید آزلاتیک و کراترکسی ها مثل اسید ساسبک، اسید لاکتیک؛ و نیز روش های درمانی مانند پیلنگ های شیمیایی مثل TCA ، فنول، محلول جستر و پا ارم بریزن، کوتر کرایو؛ و به کارگیری لیزرهای اربیوم یاک، لیزر CO2 و لیزر روبی مواردی هستند که پزشک با توجه به وضعیت بیمار، نوع لک و علت آن، برای درمان از آنها استفاده می کند.