شایع ترین تغییرات پوست در دوران بارداری
تیره شدن پوست (هیپرپیگمانتاسیون(
بدلیل تغییرات هورمونی و افزایش تولید ملانین از سلول های ملانین ساز درجات مختلفی از تیره شدن منتشر پوست در اکثر زنان باردار در فاصله هفته های اول تا نیمه بارداری مشاهده می شود. این تغییرات در زنان با پوست تیره تر مشهود تر است. مناطقی از بدن که بطور طبیعی تیره تر هستند بیشتر دچار این فرآیند میشوند و تیرگی در این نواحی بیشتر دیده میشود بخصوص نوک سینه ها و هاله حاشیه آن- نواحی تناسلی و خط میانی دیواره شکم که به آن خط سیاه گفته می شود.
همچنین گاهی این تغییرات در زیر بغل و کشاله ران ها نیز دیده میشود. این تغییرات بعد از دوران بارداری از بین می روند ولی ممکن است درجاتی از آن باقی بماند. همچنین خالهای تیره ممکن است کمی بزرگتر و تیره تر شوند و خالهایی که قبلاْ مورد توجه نبودند مشخص گردند. باید توجه داشت که این تغییرات در خالها بطور یکسان است و اگر تغییر خاصی در یک خال بوجود آید مثل بزرگ شدن - تیرگی شدید- و یا وجود علائمی مثل خارش - سوزش و یا خونریزی باید توسط یک متخصص پوست بررسی گردد.
ماسک حاملگی یا ملاسما در بیشتر از هفتاد درصد زنان باردار بخصوص در سبزه رنگ ها در نیمه دوم زمان حاملگی بوجود می آید.این ماسک یا تیرگی در نواحی مختلف صورت ظاهر میشود و بیشتر در لب بالا- گونه ها- چانه - پیشانی و روی بینی دیده میشود که بدنبال تماس با آفتاب شدت می یابد.
تیرگی معمولاْ به رنگ قهوه ای و بصورت قرینه می باشد. این تغییرات در زنان غیر باردار بدنبال استفاده از داروهای جلوگیری از حاملگی و یا گاهی بدون مصرف این داروها و حتی در مردان نیز ممکن است دیده شود. ماسک حاملگی بعد از زایمان از بین می رود و یا ممکن است با درجاتی از تیرگی باقی بماند.
مو
بیشتر زنان در زمان بارداری به درجاتی از پر موئی دچار میشوند که در صورت واضح تر از نواحی دیگر است. این پرموئی در نتیجه اثرات هورمونی دوران بارداری است و در فواصلی بعد از زایمان از بین میروند. در سر هم موها پر پشت تر میشوند و ریزش طبیعی مو هم کم میشود.
بعد از زایمان بدلیل برگشت وضعیت هورمونی به قبل از بارداری ؛ نسبت موهای در حال رشد نیز به حالت طبیعی بر میگردد و سه تا پنج ماه بعد از زایمان یک ریزش نسبتاْ زیاد مو را خواهیم داشت که علاوه بر اثرات افت هورمونهای دوران بارداری؛ اثرات تغذیه ای و کاهش املاح خونی بخصوص آهن و همچنین مسائل روحی و روانی بعد از زایمان نیز در این ریزش سهیم هستند.
شیر دادن جدا از مسائل تغذیه ای هیچ نقشی در ریزش مو ندارد و اگر مادری بطور صحیح تغذیه شود و کالری و ویتامین و آهن کافی به بدنش برسد با شیر دادن هیچ نوع اثری در بدن وی بوجود نمی آید. این ریزش بعد از زایمان با برگرداندن کمبود مواد خونی و تغذیه کافی معمولاْ بعد از چندین ماه بر طرف گردیده و تراکم موها به حد قبل از بارداری میرسد. در موارد نادری کمبود موهای ریزش کرده به حد قبل از بارداری نمی رسد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. در صورتی که تا یک سال بعد از زایمان کمبود مو در سر و یا وجود موهای ضخیم در صورت و نواحی دیگر بدن که در دوره بارداری بوجود آمده از بین نرود باید بیمار از نظر هورمون آندروژن و وجود کیست و علل دیگر بررسی گردد.
واریس :
وریدهای متسع (واریس) در پاها و هموروئید (بواسیر) از عوارض شایع حاملگی است و بعلت فشار جنین روی وریدهای بزرگ داخل شکمی و همچنین اثرات هورمونی زمان بارداری است. در صورتی که تورم و اتساع وریدی مشهود باشد با پزشک خود مشورت نمائید چون می تواند نتیجه مسمومیت حاملگی یا دیگر علل آن مثل ناراحتی قلبی باشد.
خطوط کشش یا استریا
پیدایش این خطوط در دوره بارداری یک یافته شایع می باشد. این خطوط در اکثر زنان باردار در ماه های ششم و هفتم حاملگی ابتدا در دیواره شکم ظاهر شده و بعداْ به میزان کمتری بر روی سینه ها نیز نمایان میشود.در نواحی دیگر از جمله ران ها و بازوها با در صد کمتری این خطوط دیده می شود. علت بوجود آمدن این خطوط پوستی را به تغییرات زمان بارداری و افزایش جثه جنین و فشار آن روی پوست و کش آمدن پوست و در نتیجه پاره شدن بافت الاستین که مسئول کشش و نگهدارنده پوست است، نسبت می دهند. رنگ این خطوط در ابتدا قرمز تا صورتی و یا ارغوانی است و گاهی همراه با خارش می باشد. بعد از زایمان این خطوط تا حدی جمع میشوند ولی بطور کامل از بین نمی روند و معمولاْ به رنگ پوست در می آیند و کمی فرو رفته و چروکیده دیده میشوند. استریا معمولاْ یک مشکل ظاهری است.
ولی در مواردی که این خطوط وسیع باشند امکان زخمی شدن و عفونی شدن وجود دارد که باید مراقبت های خاصی انجام گیرد. استریا در موارد غیر بارداری نیز دیده میشود از جمله در پسر ها و دختران در سنین بلوغ که در ارتباط با افزایش سریعتر حجم بدن نسبت به رشد سطحی پوست است و در نواحی باسن، ران ها، کمر و سینه بوجود می آید.
آویزه های پوستی (تگ پوستی(
در اواخر حاملگی بصورت گوشت آویزان در نواحی گردن، صورت، سینه و زیر پستان برنگ صورتی یا هم رنگ پوست پدیدار می شود و شبیه زگیل می باشد. اندازه آنها می تواند کوچک به قطر سر سوزن تا اندازه یک نخود باشد و معمولاْ بعد از زایمان از بین می روند. باید آنها را از زگیل تشخیص داد چون اگر زگیل باشد باید بیشتر مورد توجه و درمان قرار گیرد.
خارش حاملگی:
حدود یک پنجم زنان باردار به درجاتی از خارش مبتلا میگردند.