توضیح کلی
مخملک یک اختلال دوران کودکی (معمولاً سنین 2-10 سال) که مشخصه آن بثورات پوستی قرمز روشن است. قبل از بروز مخملک یک گلودرد استرپتوکوکی وجود دارد. هر دو عارضه مذکور (مخملک و گلودرد استرپتوکوکی) تا 3-2 هفته بسیار مسریاند. شیوع مخملک بسیار کمتر از گذشته بوده و خطرات آن نیز کمتر شده است.
علایم شایع
علایم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. سیر معمول بیماری در ذیل ذکر شده است:
روز اول: تب تا حد 40 درجه سانتیگراد؛ قرمزی گلو و تورم لوزهها (بر روی لوزهها ممکن است نقاط سفیدرنگ وجود داشته باشد)، بزرگی غدد لنفاوی گردن، سرفه، استفراغ.
روز دوم: بثورات پوستی قرمز روشن بر روی تمام صورت بجز اطراف دهان.
روز سوم: قرمزی زبان (زبان توتفرنگی) و بثورات قرمز در چینهای بدن و انتشار آنها به نواحی گردن، قفسه سینه، پشت و سپس تمام بدن. این بثورات شبیه بثورات آفتابسوختگی همراه برآمدگی است.
روز چهارم: محو شدن بثورات و شروع پوستهاندازی که بهمدت 14-10 روز ادامه خواهد یافت.
علل
عفونت استرپتوکوکی ناشی از نوع خاصی از باکتری که سم مخملک را تولید میکند. این باکتری از طریق قطرات ریز ترشحات که با سرفه یا تنفس در فضا پخش میشوند انتشار مییابد.
تعداد بسیار کمی از موارد عفونت استرپتوکوکی بهسمت مخملک پیشرفت میکند زیرا همه افراد نسبت به سم ایجادکننده بثورات مخملک حساس نیستند. بهعنوان مثال در یک خانواده ممکن است یک
کودک دچار مخملک گردد، دیگری تنها دچار گلودرد استرپتوکوکی باشد و سومی تنها حامل باکتری و انتقالدهنده آن به دیگران باشد بدون اینکه خود بیمار شود.
عوامل افزایشدهنده خطر
سابقه خانوادگی عفونتهای استرپتوکوکی مکرر
زردزخم اخیر
زندگی در شرایط پرجمعیت یا غیربهداشتی
تماس با افراد مبتلا در مکانهای عمومی
سن2-10 سال
پیشگیری
این بیماری بهطور کامل قابل پیشگیری نیست، زیرا برخی افراد سالم حامل باکتری استرپتوکوک هستند بدون آنکه خود بیمار گردند. با این حال اقداماتی که تا حدودی در پیشگیری مؤثرند عبارتند از: درمان آنتیبیوتیکی حداقل بهمدت10روز برای هرگونه عفونت استرپتوکوکی
دوری از افراد مبتلا به گلودرد
عواقب موردانتظار
معمولاً با درمان در عرض 10 روز یا بیشتر قابل علاج است. مخملک بهاندازه گذشته شایع نیست و بهندرت کشنده است. با درمان آنتیبیوتیکی، شدت بیماری و احتمال بروز عوارض آن کاهش مییابد.
عوارض احتمالی
بدون درمان:
تب روماتیسمی
اختلال شنوایی
گلومرولونفریت
مننژیت
پنومونی
انسفالیت
درمان
بررسیهای تشخیصی ممکن است شامل کشت گلو یا آزمایش خون از نظر باکتری استرپتوکوک باشد.
- مراقبت بیماران ممکن است در منزل انجام شود.
- در بزرگسالان و کودکانی که قادر به غرغره کردن هستند، غرغره چای جهت تسکین ناراحتی گلو توصیه میشود. غلظت محلول چای مورد استفاده برای غرغره را دوبرابر معمول در نظر بگیرید. این محلول را میتوان بهصورت گرم یا سرد و به تعداد دفعات دلخواه بیمار استفاده کرد.
- برای تسکین خشکی و احساس گرفتگی گلو از یک دستگاه مرطوبکننده با بخار سرد استفاده کنید. این دستگاه را هر روز تمیز کنید.
- در مورد غدد لنفاوی متورم و دردناک در ناحیه گردن از کمپرس آب گرم استفاده کنید.
- فرد مبتلا را از سایر افراد، از جمله اعضای خانواده جدا کنید.
پنیسیلین برای کوتاه کردن دوره مخملک و جلوگیری از عوارض آن تجویز میشود. اگر بیمار به پنیسیلین حساسیت داشته باشد، سایر آنتیبیوتیکها، نظیر اریترومایسین نیز مؤثرند.
تا برطرف شدن علایم بیماری، استراحت در بستر ضروری است
رژیم غذایی
رژیم خاصی نیاز نیست. مصرف مایعات فراوان توصیه میشود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا کودکتان دارای علایم گلودرد استرپتوکوکی یا مخملک باشید.
بروز موارد زیر در طی درمان:
اگر درجه حرارت بدن بهمدت دو روز به حد طبیعی بازگشته و سپس دوباره تب بروز کند.
اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه نظیرتهوع؛ استفراغ؛ درد گوش؛ سرفه؛ سردرد؛ خروج ترشحات غلیظ رنگی از بینی؛ درد سینه؛ یا دشواری تنفس شده اید.